Costa Rica kent twee seizoenen: een regenseizoen en een droog seizoen. Voor het grootste deel van het land loopt het droge seizoen van december tot en met april. Deze maanden staan ook gelijk aan het hoogseizoen. Voor het grootste deel van het land start het regenseizoen in de maand mei. Je leest het goed: voor het grootste deel van het land. Het weer en het klimaat van Costa Rica zijn namelijk vrij complexe onderwerpen.
Inhoudsopgave
Geografische factoren
Als er gevraagd wordt naar het weer in Costa Rica, dan is het vaak lastig om antwoord te geven. Dit komt door allerlei geografische factoren. Zo kent het land grote hoogteverschillen: van zeeniveau tot het hoogtepunt van Cerro Chirripó op 3820 meter. En dat voor een land dat maar 1,2 keer groter is dan Nederland. De Pacifische Oceaan in het westen en de Caribische Zee in het oosten met daarachter de Atlantische Oceaan oefenen ook zo hun invloed uit op het weer en klimaat van Costa Rica. Omdat het aan de Caribische kant het hele jaar veel regent is daar geen aparte regenperiode voor vastgesteld. Om het nog lastiger te maken: elk jaar kan het ook weer net iets anders zijn dankzij de effecten van El Niño. Daarnaast zijn de orkaanseizoenen de laatste jaren steeds heftiger en dit zorgt voor flink wat indirecte problemen in Costa Rica.
Microklimaten in Costa Rica
Al die geografische factoren hebben ook weer invloed op het klimaat van Costa Rica. In het land zijn namelijk verschillende microklimaten ontstaan. Er zijn droge regio’s terwijl het op andere plekken juist weer bijna het hele jaar door regent. Alle verschillende omstandigheden zorgen voor verschil in vegetatie zoals op de kaart hieronder te zien is. Zo sta je nog naar de golven te kijken in het warme en vochtige Dominical, in twee uur tijd heb je het koud als je naar San Gerardo de Dota gereden bent. Deze verschillende microklimaten maken ook dat er zoveel verschillende dieren in Costa Rica kunnen leven. Het is een unieke bestemming.
Het Föhn-effect
Dwars door Costa Rica loopt een bergketen. Wanneer hete en vochtige lucht omhoog wordt gedwongen ontstaat het Föhn-effect. Als de lucht aan de andere kant van de berg weer omlaag kan is de lucht minder vochtig en warmer geworden. Aan de zijde van de wind regent het, als de lucht over de berg heen komt resulteert dit is licht bewolkt weer. Door dit effect kant het weer aan de Pacifische kant zo verschillen van de Caribische kant.
Dit sattelietbeeld laat het effect in Costa Rica zien:
De zon in Costa Rica
Vergeet zeker niet de zonnebrand in te pakken. Dicht bij de evenaar is de zon erg sterk, een dagje op het strand bakken is dan ook eigenlijk niet aan te raden. Denk ook aan goede bescherming wanneer het bewolkt is en bij activiteiten op het water.
Uv-straling in Costa Rica op 29 maart 2021:
Uv-straling in Costa Rica op 9 juli 2021:
Ter vergelijking de uv-straling voor half juli 2021 in Nederland:
El Veranillo
Een deel van de Pacifische kant van Costa Rica krijgt tijdens het regenseizoen een pauze. De ‘kleine zomer‘ is een periode van enkele dagen tot twee weken waarin het significant minder of zelfs helemaal niet regent. Deze periode lijkt veel op de omstandigheden van de droge periode. Het verschilt elk jaar wanneer El Veranillo optreedt, hoelang het aanhoudt en welke gebieden het effect merken. El Veranillo zou een gunstige periode zijn voor surfers in Guanacaste.
Van oudsher wordt dit fenomeen’ El Veranillo de San Juan’ genoemd omdat het vaak rond 24 juni plaatsvindt: de geboortedag van San Juan Bautista. Uit de gegevens blijkt echter dat het elk moment van de tweede helft van juni voor kan komen. Gemiddeld gezien duurt de periode niet langer dan vijf dagen.
Het valt ook vaak samen met de schoolvakantie van twee weken. Het is een periode waarin de Costa Ricanen er samen op uit trekken om te genieten van het mooie weer.
Onderstaande kaart laat zien dat in 2018 de omstandigheden niet gunstig waren voor de ‘kleine zomer’, in grote delen van de Pacifische kust was er geen onderbreking van het regenseizoen.
El Niño en La Niña
De namen ‘El Niño en La Niña’ heb je vast wel eens voorbij horen komen. De volledige naam van dit klimaatfenomeen is ‘El Niño Southern Oscillation’ (ENOS). El Niño is de verstoring in het normale circulatiepatroon rond de evenaar en boven en in de Stille Oceaan en komt elke twee tot zeven jaar voor. Het is zelfs een van de belangrijkste klimaatverschijnselen ter wereld. Het kan namelijk de temperatuur en neerslag op de hele wereld beïnvloeden doordat het wereldwijd de atmosferische circulatie kan veranderen.
Normaal gesproken stuwen oost passaten warm zeewater richting Azië en Australië. Hier komt het warme zeewater omhoog en zorgt het voor veel neerslag. Aan de kant van de Zuid-Amerika heeft het koude water de ruimte om omhoog te komen en zorgt daar voor koel weer en droogte. In een El Niño jaar zijn er geen oost passaten, maar west passaten. Daardoor komt er meer warme wind en warm zeewater richting Zuid-Amerika en dit zorgt daar voor meer regen.
Deze video legt het klimaatfenomeen ook uit:
De NOS plaatst in 2023 deze video online over El Niño: bekijk video
El Niño in Costa Rica
In Costa Rica zorgt El Niño vaak voor droogte. 2019 is voor Costa Rica een ‘El Niño’ jaar. In februari geeft The Costa Rican Star aan dat er minder regen valt in het Caribische gebied en de noordelijke zone van Costa Rica terwijl het normaal gesproken erg regenachtig is. Als gevolg van de afname van de druk van de passaatwinden in de Caribische Zee worden er hoge temperaturen geregistreerd. De maand maart is normaal gesproken al warm in Costa Rica, maar in dit jaar is het nóg warmer. Dit was ook zeker onze ervaring toen we die maand naar Playa Coyote op het schiereiland Nicoya gingen.
La Niña
La Niña is het tegenovergestelde effect. Nu koelt het zeewater juist meer af dan normaal. In Costa Rica zorgt het voor meer regenval in de Central en South Pacific en voor meer droogte in het zuiden van het Caribische deel.
We hebben zeer recentelijk nog te maken gehad met La Niña. Eind 2020 was de verwachting dat het effect gemiddeld tot sterk zou zijn. Het zorgde voor een latere start van het droge seizoen, in het zuiden van Costa Rica regent het zelfs nog door tot in januari. Het zal een korte droge periode zijn in 2021 voor dat gebied. Waar het in de maanden december en januari normaal gesproken juist regenachtig is in het Caribisch gebied zal het hier nu droger zijn. De overgang van het droge naar het regenseizoen in 2021 ging gepaard met heftige regenbuien in de Cental Valley.
Voor 2022 wordt er ook een intenser regenseizoen verwacht als gevolg van La Niña (nieuwsbericht). Na een langere periode met het effect van La Niña wordt er voor 2023 een verschuiving naar El Niño verwacht. Er wordt meer regen verwacht aan de Caribische kust, in de rest van het land zal het droger zijn.
Geen enkele El Niño of La Niña is hetzelfde en ook het effect op de regio’s kan anders zijn. Dit is afhankelijk van onder andere de tijd van het jaar dat de effecten optreden.
beeld Instituto Meteorológico Nacional Costa Rica begin mei 2023
Geschatte start regenseizoen 2023 (bron):
Voorspellingen voor regenval in 2023 ten opzichte van het gemiddelde voor die periode (bron):
a. april, mei, juni
b. juli en augustus
c. september, oktober, november
Regenval in het jaar 2020 ten opzichte van het jaar 2019:
Regenval in het jaar 2020 ten opzichte van het normale klimaat:
Verwachte start regenseizoen in 2021:
Orkanen en tropische stormen in Costa Rica
De maanden van het regenseizoen vallen grotendeels samen met het orkaanseizoen van de Atlantische Oceaan. Tijdens de maanden oktober en november heeft Costa Rica de meeste kans om (indirect) geraakt te worden door orkanen. Door de zuidelijke ligging komen orkanen niet aan land. Tropische stormen passeren maar al te vaak het land en ook indirect zorgen orkanen overstromingen, aardverschuivingen en omgevallen bomen.
Orkaan Otto heeft eind november 2016 voor veel schade gezorgd. Technisch gezien kwam de orkaan in Nicaragua aan land, maar trok zo dicht langs de grens dat de gevolgen voor Costa Rica groot waren. Zeker tien mensen zijn om het leven gekomen. Op sommige plekken viel in een paar uur tijd de hoeveelheid regen die verglijkbaar is met de regenval in een maand tijd.
Een jaar later schrijft Orkaan Nate indirect geschiedenis als een van de meest verwoestende orkanen in Costa Rica en veertien mensen komen te overlijden. De noordelijke zone, de Pacifische kust en de centrale vallei kregen drie dagen een rood alarm. Als gevolg van overstromingen en aardverschuivingen was de schade groot.
In de Cariben kan La Niña zorgen voor een intensere orkaanseizoen. Dat is in 2020 ook wel gebleken, want het was een recordjaar voor tropische stormen en orkanen. Orkaan Eta zorgde in Costa Rica indirect voor veel schade.
Voor 2021 wordt er minder activiteit verwacht vergeleken met 2020, maar de verwachting is wel dat het actiever is dan normaal. Technisch gezien is het seizoen voor het zevende jaar op rij eerder dan 1 juni gestart. Vanwege de temperatuur van de Atlantische Oceaan wordt er nog niet veel activiteit verwacht in de eerste maanden, maar vanaf augustus zal dat toegaan nemen omdat de Atlantische Oceaan dan warmer wordt.
Voor 2023 worden er iets minder stormen dan gemiddeld verwacht.
Na de storm
De Costa Ricanen hebben na een flinke storm de boel altijd snel weer opgelapt. Als er gevaar optreedt als gevolg van natuurrampen – en nu ook tijdens de pandemie – komt in Costa Rica het Comisión Nacional de Emergencias (CNE) in actie. Door het landschap is de kans groot dat inwoners afgesloten raken van de buitenwereld. Het CNE zorgt voor voedselpakketten of evacueert de inwoners indien nodig. Meer over het CNE en de verschillende alarmniveaus die gebruikt worden lees je in de blog over Costa Rica in tijden van crisis.
In deze video legt een piloot in het Spaans hoe het evacueren te werk gaat en er zijn beelden van een evacuatie in de regio Buenos Aires (Puntarenas). Het was nog niet zo eenvoudig om de familie te lokaliseren en uiteindelijk hebben ze de inwoners gevonden door rooksignalen.
Het alarmniveau als gevolg van orkaan Eta:
Het weer en klimaat in Costa Rica:
De verschillende regio’s
Als er gesproken wordt over het weer dan wordt Costa Rica vaak opgedeeld in de volgende regio’s.
Zona Norte
Het noordelijke gedeelte van Costa Rica is overwegend vlak. Het gebied wordt gekenmerkt door een vochtig tropisch klimaat en er is veel invloed van de passaatwinden van de Caribische Zee. Het hele jaar door valt hier regen, het staat op de derde plek als het gaat om de meeste regenval in het jaar. Februari en maart zijn de droogste maanden. Het regent er veel vanaf mei tot en met december of januari. De temperatuur ligt rond de 25 graden.
Región Caribe
Dit is ook een zeer vochtige regio met tropisch bos als kenmerk. Als gevolg van de passaatwinden van de Caribische Zee is de regio zeer regenachtig. Op basis van de hoeveelheid regenval wordt de regio opgesplitst in een noordelijk en zuidelijk deel. In het noordelijke deel valt er namelijk significant meer regen. De droogste maanden aan de Caribische kust zijn februari, maart, september en oktober. Een van de vochtigste regio’s van het land. Aan de kust is de gemiddelde temperatuur door het jaar heen 25 tot 27 graden. Voor de Caribische regio is geen specifieke droge of regenperiode benoemd.
Región Central (valle occidental + valle oriental)
Costa Rica gaat de hoogte in en dit is één van de koudste regio’s in Midden-Amerika. De centrale regio bestaat uit twee valleien en is thuis van verschillende vulkanen. De droge periode loopt van december tot en met april, het regenseizoen van mei tot en met november. In juni/juli is er een kans op El Veranillo. Omdat het gebied uit twee valleien bestaat met verschillende hoogteverschillen kan er onderling verschil voorkomen in het weer. In november kan het in tegenstelling tot het oostelijke gedeelte nog erg veel regenen in het westelijke gedeelte van de centrale regio. Het oostelijke gedeelte gaat meer mee in de lijn van de Caribische regio als er gekeken wordt naar de hoeveelheid regenval. De gemiddelde temperatuur van de provincie San José is 20 graden.
PacÃfico Norte
Dit is één van de warmste en droogste regio’s van het land. De maanden december, januari, februari en maart staan gelijk aan de droge periode. De maanden april en november zijn de overgangsmaanden tussen de twee seizoenen. Juni kent de eerste piek in regenval waarna er plaats wordt gemaakt voor El Veranillo. Onder invloed van het orkaanseizoen neemt de regenval weer toe in de maanden september en oktober. Door de klimaatomstandigheden groeit hier het droge bos. De gemiddelde temperatuur is 28 graden, in februari, maart en april stijgt het vaak tot boven de 30 graden.
PacÃfico Central
Na de rivier Tarcoles is het droge bos overgegaan in het tropische regenwoud. April en december zijn de overgangsmaanden tussen het droge en het regenseizoen. De droge periode is relatief kort en het regenseizoen is lang. De temperaturen liggen tussen de 23 en 31 graden. Als gevolg van geografische factoren is ‘de kleine zomer’ hier vaak niet waar te nemen.
PacÃfico Sur
Door de hoogteverschillen zijn hier grote temperatuurverschillen waar te nemen. Aan de kust is de temperatuur gemiddeld 26 graden. Verschillende factoren dragen er aan bij dat in deze regio de meeste regen van Costa Rica valt, hoe zuidelijker hoe natter het wordt. Tijdens een bezoek aan het schiereiland Osa kun je dan ook een hoge vochtigheidsgraad verwachten. Het droge seizoen loopt hier van januari tot en met maart waarbij februari de droogste maand is. In oktober valt de meeste regen.
Gemiddelde neerslag per gebied
In deze grafieken zijn de verschillen per regio goed te zien.
Het weer en klimaat van Costa Rica:
Wat is de beste reistijd?
Tsja, wat is nu de beste reistijd voor Costa Rica? Wat mij betreft is ‘december tot en met april’ iets te kort door de bocht omdat er dus zo veel verschillen zijn. Aan de Caribische kant kan het veel regenen in december en januari. Tijdens de regenperiode is er juist weer kans op een kleine onderbreking in een deel van de Pacifische kant.
Zowel zonnebrand als de regenjas mogen op de inpaklijst voor Costa Rica. Gelukkig regent het niet de hele dag tijdens het regenseizoen. Over het algemeen zijn de ochtend droog en is er genoeg ruimte om activiteiten te ondernemen. Per regio kan het dus wel verschillen wanneer de buien het heftigste zijn. Als ik een maand af zou raden, dan zou dat oktober zijn. Dan is de kans op heel slecht weer toch wel heel erg groot. Lees meer over de regenperiode in Costa Rica of bekijk de blog over de beste reistijd voor Costa Rica voor een toelichting per maand. Het weer is in ieder geval ook een factor als het gaat om het maken van de beste route door Costa Rica.
Misschien laat je een bepaalde diersoort wel de beste reistijd voor Costa Rica bepalen. Lees meer over de wilde dieren van Costa Rica.
En nee, het spijt me, er bestaat geen goede weerapp.
Instituto Meteorológico Nacional is het nationale meteorologisch instituut en plaatst updates met betrekking tot het weer en klimaat van Costa Rica op Facebook.
Comisión Nacional de Emergencias komt in actie wanneer natuurrampen dreigen. Updates worden ook op Facebook geplaatst.
Neem alle handige info mee op reis | Bestel het ebook ‘Onderweg in Costa Rica‘
Zijn jouw verwachtingen van het weer en het klimaat van Costa Rica anders na het lezen van deze blog?
2 comments
Dag Anouk,
we denken eraan in juli op vakantie te komen naar Costa Rica (Guanacaste en weekje westkust) maar ik heb een beetje schrik dat het te warm en vochtig zal zijn. Enkele jaren terug bezochten we Mexico in mei en dat was echt veel te warm en vochtig (genre van uit de docuhe komen en u afdrogen en niet de in indruk hebben dat je afgedroogd bent…)
Alvast bedankt voor je reply!
els de leenheer
Hoi Els,
Leuk dat jullie Costa Rica overwegen. Wij wonen in de Central Pacific en hier is het vochtig, hoe zuidelijker je gaat hoe vochtiger. Wellicht een afwisseling met andere gebieden? Bijagua (bij np Volcán Tenorio met Rio Celeste) ligt iets hoger, Monteverde, San Gerardo de Dota en San Gerardo de Rivas ook. Costa Rica kent verschillende klimaten.